Posts

Showing posts from February, 2022

तंत्रसाक्षरता आणि महिला

          स्त्रियांच्या साक्षरतेचे प्रमाण वाढत असले तरी, डिजिटल जगातला वावर वाढला असला, तरी त्याचे प्रमाण पुरुषांपेक्षा कमी आहे. एवढेच नव्हे, तर प्रौढ साक्षर स्त्रिया अजूनही डिजिटल विशिष्ट छोट्या व जुजवी वर्तुळात फिरत आहेत. व्हॉटसअॅप, ई - मेल, मेसेज, नेटवरून माहिती शोधणे वगैरेबाबतही माहिती घेण्यात त्या मागे राहतात. त्याचे कारण उत्सुकता व कल नसणे. दुसरे म्हणजे त्या वस्तू वापराबद्दलची भीती. तिसरे म्हणजे आत्मविश्वास नसणे. डिजिटल अवकाश न विस्तारलेल्या स्त्रियांची संख्या मोठीच आहे. शिक्षण हा व्यक्तिमत्त्व विकासाचे साधन आहे आणि त्या विकासात डिजिटल विश्व आणि तंत्र वापर ही अपरिहार्यता आहे ; मात्र जनरल एज्युकेशनमधून अगदी पदवी - पदव्युत्तरपर्यंत सामान्य शिक्षणात डिजिटल प्रशिक्षण व ज्ञान शिकविले जात नाहीच. खरे तर, तसे कौशल्य शिकण्याची आवड व माहिती ज्ञान मिळविण्याची जिज्ञासा हवी, ज्याची कमतरता स्त्रियांमध्ये आढळते. नकारात्मक भावना असते त्याबद्दल. कोरोना काळात मुलांच्या ऑनलाईन शिक्षणामुळे लिंक पाहणे व पाठवणे, मेसेज करणे, डेटा संपत आल्याची माहिती घेणे, ट्विट पाहणे संवाद साधणे...

स्लीप अ‍ॅप्निया (निद्रा श्वसनबाधा विकार) काय आहे ?

Image
निद्रा श्वसनबाधा विकार काय आहे ?   बॉलीवूडचे प्रसिद्ध संगीत दिग्दर्शक बप्पी लाहिरी यांचे स्लीप  अ‍ॅप्निया  या विकाराने निधन झाले आहे. निद्रा श्वसनबाधा विकार 'स्लीप  अ‍ॅप्निया ' या आजारामध्ये झोपेत असताना अचानक श्वास घेणे थांबते आणि नंतर अचानक सुरू होते. या काळात शरीराला पुरेसा ऑक्सिजन मिळत नाही. श्वास बंद झाल्यावर डोळे उघडतात आणि जागे होताच व्यक्ती वेगाने श्वास घेऊ लागते. दीर्घकाळ उपचार न केल्यास निद्रा श्वसनबाधा विकार 'स्लीप  अ‍ॅप्निया ' खूप धोकादायक ठरू शकतो.  रात्री वारंवार झोपमोड होतेय?  बऱ्याच वेळेला आपल्याला हा विशिष्ट विकार कशामुळे झाला हे समजत नाही. पण संशोधनाअंती कळते की, तो आजार आपल्याला निद्रानाशामुळे झाला. रात्रीची झोप अपुरी राहिल्यामुळे दिवस मरगळलेल्या अवस्थेत जाणे हा त्रास अनेकांना होत असतो. रात्रीची झोप पूर्ण होत नाही हे लक्षात येत असले तरी ती पूर्ण का होत नाही, वारंवार झोपेदरम्यान अडथळा येण्याचे कारण काय हे कळत नाही. ते शोधण्यासाठी 'स्लीप  अ‍ॅप्निया ' तपासणी उपयुक्त ठरू शकते. 'स्लीप  अ‍ॅप्निया ' हा केवळ एकच एक विकार नाही...

आधी मनातील कॅन्सर बरा करूया...

        मन आणि शरीर यांचा जवळचा संबंध आहे. आपले विचार, भावभावना यांचा शरीरावर परिणाम होत असतो. आपल्या मनातील विचाराद्वारे आपल्या शरीरातील पेशी कार्य करीत असतात. त्यामुळे आपल्या भावनांचे, विचारांचे प्रतिबिंब आपले शरीर, व्यक्तिमत्त्वात असते. अमेरिकेतील प्रसिद्ध कॅन्सरतज्ज्ञ डॉ. बर्नी सिगेल यांनी "जो जगावर प्रेम करतो मात्र स्वतः वर अन्याय करतो, अशा व्यक्तीला कॅन्सर होतो' असे म्हटले आहे. याचा अर्थ काय, तर कॅन्सर झालेली व्यक्ती ही स्वतःला नेहमी दुसऱ्याच्या चष्म्यातून बघत असते. स्वतःला काय हवे किंवा स्वतःला काय आवडते, याच्यापेक्षा ती व्यक्ती इतरांचा जास्त विचार करत असते. सतत स्वतःला कमी लेखणे, स्वतःची इतरांशी तुलना करणे, एखादी गोष्ट साध्य झाली नाही, तर स्वतःला शिक्षा करणे, स्वतःची टीका, अवहेलना करणे, असे प्रकार आपण करत असतो, इतरांच्या मतावर आपण स्वत:ला चांगले किंवा वाईट आहोत, हे ठरवत असतो. वास्तविक आपण इतरांवर किंवा कुटुंबावर प्रेम करताना स्वतःवरही प्रेम करावं. इतरांची काळजी करताना किंवा इतरांची काळजी घेताना आपणही स्वतःच्या आयुष्याकडे बघावे. आपली काळजी घ्यावी, हे विसरून जा...